Praktische tips voor een zitting

Het is misschien een open deur, maar wees op tijd. Meestal adviseer ik om twintig minuten tot een half uur van tevoren aanwezig te zijn. Dit geeft voldoende tijd om door de controle te gaan, je weg te vinden in de rechtbank, het toilet te bezoeken en nog even wat woorden te wisselen met je advocaat. Als je laat bent, zorgt dat voor stress en dat kan je met een zitting niet gebruiken. Te laat komen kan voor de rechter daarnaast overkomen als desinteresse en dat is vaak niet in je voordeel.

Het is goed te begrijpen als je het fijn vindt om wat extra steun te krijgen van een goede vriend of familielid. Weet wel zittingen in het familierecht in principe besloten zijn. Als je iemand meeneemt naar de rechtbank, mag deze persoon dus niet mee de zittingszaal in en moet hij/zij op de gang wachten. Houdt het daarom bij maximaal één persoon die jou voor en na de zitting kan ondersteunen. Denk er ook over na wie je meeneemt. Als jij tijdens de zitting tegenover je ex-partner staat die veel moeite heeft met jouw nieuwe relatie, is het niet verstandig om je nieuwe partner mee te nemen. Voordat je het weet loopt de spanning in de gang al op en begint iedereen nog meer gespannen aan de zitting.

Vlak na de ingang van de rechtbank moet je door een detectiepoortje en wordt je tas gecontroleerd. Het is ook mogelijk dat je gefouilleerd wordt. Het is onder meer verboden om slag-, steek-, vuurwapens en explosieven in de rechtbank mee te nemen. Hier vallen bijvoorbeeld ook een grote nagelvijl, een zakmes of een schaar onder. Laat deze spullen dus thuis. Ook verdovende middelen en alcohol mag je niet meenemen en zullen (tijdelijk) in beslag worden genomen.

Het is mogelijk dat je je bij de bode moet identificeren. Neem daarom je identiteitsbewijs mee. Het is ook handig om de uitnodiging van de rechtbank voor de zitting bij je te hebben. Mocht de bode jouw zaak niet makkelijk op hun lijst kunnen vinden, dan kan jouw zaak nog worden opgezocht in de systemen aan de hand van de gegevens op de uitnodiging.

Het is storend als tijdens de zitting je mobiele telefoon overgaat of er een geluidsmelding binnenkomt. Volgens de huisregels van de rechtbanken is het daarom niet toegestaan om je mobiele telefoon tijdens de zitting aan te hebben. Zet dus voordat de zitting begint je mobiele telefoon uit. Voor de zekerheid doe ik dat vaak alvast op de gang en ik raad mijn cliënten aan hetzelfde te doen.

Je trekt uiteraard geen joggingbroek aan naar de rechtbank. Het is echter ook niet nodig om in mantelpak of driedelig kostuum naar de rechtbank te gaan. Een blouse of trui met een nette (spijker)broek is netjes genoeg. Zodra je de zittingszaal ingaat, zet je een pet of hoed af.

Je mag erop vertrouwen dat je advocaat weet wat hij/zij doet en de zaken op een rijtje heeft. Toch zal de rechter jou waarschijnlijk ook vragen stellen en met je in gesprek gaan. Daarom is het verstandig om jezelf ook goed voor te bereiden. Dat doe je vaak maar samen met je advocaat tijdens een voorbereidende bespreking. Maar het is ook verstandig om zelf de relevante documenten nog eens door te nemen. Neem ook je eigen pen en papier mee, zodat je eventueel aantekeningen kan maken.

De officiële aanspreektitel voor een rechter is “edelachtbare”. Tegenwoordig is het tijdens de zitting echter gebruikelijk om de rechter aan te spreken met “meneer de rechter” of “mevrouw de rechter”. Tutoyeren (je/jij gebruiken) is niet handig, ook niet tegen andere aanwezigen. Zeg dus “u” tegen de rechter, maar ook tegen de griffier of de vertegenwoordiger van de Raad voor de Kinderbescherming.

Bij familiezaken mogen de advocaten, de partijen en andere aanwezigen tijdens de zitting blijven zitten. Dit geldt ook als zij het woord krijgen.

Tijdens een zitting is het belangrijk dat alles ordelijk verloopt. Om deze reden is het belangrijk dat iedereen alleen spreekt als de rechter aangeeft dat dit mag. Onderbreek de andere partij dus niet. Vertrouw er ook op dat je advocaat ervoor zal zorgen dat jouw kant van de zaak goed en voldoende zal worden belicht. Als je spreekt, richt je dan ook tot de rechter en niet tot de andere partij.

Als de rechter je een vraag stelt die je niet begrijpt, geef dat dan gerust aan. Of misschien ben je halverwege het antwoord op een vraag en ben je dan ineens vergeten wat nu ook alweer precies de vraag was. Het is dan geen probleem de rechter te vragen om de vraag te herhalen. Rechters zijn in de regel hartstikke vriendelijk en willen vooral voldoende informatie krijgen om een beslissing te kunnen nemen. Als ze je kunnen helpen, dan doen ze dat daarom vaak graag.

Een zitting is voor veel mensen spannend; het is voor de meeste mensen immers geen dagelijkse kost en er komen veel emoties bij kijken. Dat weet een rechter ook. Als je door de zenuwen begint te stotteren of het is lastig om goed uit je woorden te komen, dan is dat helemaal niet erg. Uiteindelijk gaat het de rechter om de inhoud van wat je zegt en kan de rechter vaak goed door zenuwen heen prikken.

Tijdens een familiezitting komen vaak gevoelige en emotionele onderwerpen voorbij. Het is niet erg als je af en toe emotioneel wordt. Laat je echter niet door je emoties leiden en wordt vooral niet boos. Blijf altijd beleefd. Let daarbij ook op je non-verbale communicatie. Het irriteert een rechter bijvoorbeeld als je alleen maar zucht of wegwerpgebaren maakt als de andere partij aan het woord is. Gedraag je dus wel netjes en gepast.

Het kan zijn dat het je allemaal teveel wordt of dat de zitting te snel voor je gaat. Of misschien heb je een vraag voor je advocaat die je niet snel tussendoor kan stellen. In die gevallen kan je vragen om een schorsing (pauze). De partijen gaan dan de gang op en na enige tijd gaat de zitting weer verder. Mijn advies zou zijn om tegen je advocaat te fluisteren dat je een pauze nodig hebt, zodat hij/zij dit verzoek bij de rechter kan neerleggen.

Zoals ik schreef in dit kennisartikel, zal een rechter altijd proberen om de zaak te schikken. Bespreek voor de zitting met je advocaat wat jouw reactie daarop zal zijn. Mijn advies is om altijd het gesprek aan te gaan. Je hebt niets te verliezen en je laat daarmee zien dat jij eigenlijk ook niet op dit conflict zit te wachten.

Aan het einde van de zitting krijg je de gelegenheid om nog wat te zeggen. Mijn advies is om dit een hartekreet te laten zijn. Loop dus niet alle feiten nog eens na en breng niet nog allerlei juridische argumenten naar voren. Vertel de rechter vooral kort wat de zaak met je doet en wat je voor de toekomst hoopt.

Tijdens een zitting gebeurt er veel en vaak onthoud je daarvan vooral de negatieve dingen. Bespreek daarom de zitting na met je advocaat. Hij of zij heeft vaker met dit bijltje gehakt en heeft ook oog voor de dingen die goed zijn gegaan. Ook kan je advocaat in de regel wel een voorzichtige schatting geven van de uitkomst van de zaak.