Erkenning, ouderlijk gezag en voogdij zijn termen die vaak door elkaar worden gebruikt. Zo komt het geregeld voor dat een mannelijke cliënt aan mij vertelt dat hij met zijn ex-partner een kind heeft gekregen dat hij heeft erkend. Als ik dan vraag of hij ook het ouderlijk gezag heeft over dit kind, is regelmatig de reactie: “Maar dat is toch hetzelfde?”.
In zo’n geval leg ik altijd uit dat er zeker een verschil zit tussen erkenning en ouderlijk gezag/voogdij en dat het in de praktijk ook veel verschil kan maken als je bijvoorbeeld niet het gezag hebt over je kind.
Maar hoe zit nu precies? Ik zet het voor je op een rijtje.
Erkenning
Wat houdt erkenning in?
De moeder uit wie het kind geboren wordt, is automatisch de juridische ouder van het kind. Hetzelfde geldt voor de partner die met de moeder is getrouwd of die geregistreerd partner is van de moeder, op de dag van de geboorte van het kind. Dit juridisch ouderschap is er “van rechtswege”. Met andere woorden: je hoeft er niets voor te doen.
Een andere manier om juridisch ouder te worden, is erkenning. Dit kan gebeuren door zowel een man (waarmee iemand dus juridisch vader wordt) als door een vrouw (waarmee iemand dus de tweede juridische moeder wordt).
Het juridisch ouderschap heeft veel juridische gevolgen. Een paar voorbeelden:
- een juridische ouder is verplicht om het kind financieel te onderhouden;
- een juridische ouder heeft het recht op omgang met het kind;
- een kind is aangewezen als erfgenaam van de juridische ouder, waarmee het kind ook recht heeft op een legitieme portie (wettelijk erfdeel).
Wie kan het kind erkennen?
Erkenning is geen “waarheidshandeling”. Dit betekent dat ook de niet-biologische vader een kind kan erkennen; er wordt niet gecontroleerd of de man die het kind wil erkennen de biologische vader is.
Hoe erken ik mijn kind?
Hoe je een kind precies kunt erkennen en wat daarvoor de voorwaarden zijn, lees je in een ander kennisartikel.
Ouderlijk gezag
Wat houdt het ouderlijk gezag in?
Het ouderlijk gezag geeft de rechten en de verplichtingen aan de juridische ouder die nodig zijn om een kind te verzorgen en op te voeden.
Voor een juridische ouder met ouderlijk gezag geldt namelijk dat hij/zij:
de belangrijkste beslissingen mag nemen over “de persoon van de minderjarige”
Hierbij kan je denken aan medische keuzes die voor het kind moeten worden gemaakt of de beslissing waar het kind woont.
het bewind heeft over het vermogen van het kind
Dit betekent onder andere dat de ouder met gezag het bewind moet voeren over het vermogen van de minderjarige als goed bewindvoerder én dat deze ouder aansprakelijk is voor schade als gevolg van dat slechte bewind.
wettelijk vertegenwoordiger is van het kind
Dit houdt onder meer in dat de ouder met gezag het kind mag inschrijven op een school of (sport)vereniging, voor het kind een paspoort mag aanvragen en namens het kind optreedt in juridische procedures.
Wie kan het ouderlijk gezag hebben?
Het ouderlijk gezag kan ten eerste gedragen worden door juridische ouders.
Daarnaast is het ook mogelijk voor een niet-ouder, die in een nauwe persoonlijke betrekking tot het kind staat, om samen met de ouder het gezamenlijke gezag over het kind te krijgen. Met een niet-ouder wordt de sociale ouder bedoeld, die niet de juridische ouder van het kind is. Dat zal in veel gevallen een stiefouder zijn of de vrouwelijke partner van de moeder.
Op dit moment is het niet mogelijk om met meer dan twee personen tegelijk het gezag over een kind te hebben. Daarom kan een niet-ouder alleen het medegezag over het kind krijgen als maar één ouder het gezag heeft.
Hoe krijg ik het gezag over mijn kind?
Het is belangrijk om te weten dat een erkenner niet automatisch het gezag over het kind krijgt. Hoe je wel het gezag kan krijgen over een kind en wat daarvoor de voorwaarden zijn, lees je in een ander kennisartikel.
Voogdij
Wat houdt voogdij in?
Een kind heeft een voogd, als het kind niet onder ouderlijk gezag staat. Dit kan zijn omdat het kind geen juridische ouder(s) meer heeft, de juridische ouder(s) niet bevoegd zijn om het gezag uit te oefenen of omdat het gezag van de juridische ouder(s) is beëindigd.
Een voogd en een ouder met gezag hebben grotendeels dezelfde rechten en plichten.
Wie kan de voogdij uitoefenen?
Voogdij kan worden uitgeoefend door (één of twee) natuurlijke personen, maar ook door een rechtspersoon die hiervoor de opdracht hebben gekregen van de overheid.