Het vak van advocaat spreekt voor veel mensen tot de verbeelding. Over de advocatuur worden allerlei tv-series en documentaires gemaakt en Gerard Spong, de gebroeders Anker, Theo Hiddema, Geert-Jan Knoops en (vroeger) Bram Moszkowicz zijn zeer bekende namen. Maar hoe word je nou eigenlijk advocaat? Welke stappen hebben al deze bekende namen en de bijna 18.000 andere advocaten in Nederland allemaal moeten doorlopen? Ik leg het je uit!
Stap 1:
Rechtenopleiding mét civiel effect
Meestertitel
Om advocaat te kunnen worden, heb je eerst een meestertitel (mr.) nodig. Die krijg je na het afronden van een masterstudie rechtsgeleerdheid. Je kan de meestertitel halen door eerst aan de universiteit een bachelor rechtsgeleerdheid en daarna de master aan de universiteit te doen. Het is ook mogelijk om door te groeien vanuit het HBO. Je maakt dan eerst je HBO rechtenopleiding af, doet daarna een schakeljaar en haalt vervolgens je universitaire master.
Civiel Effect
Verder is het nodig dat je diploma de aantekening ‘civiel effect’ heeft. Dit betekent dat je tijdens de rechtenstudie bepaalde specifieke vakken hebt gevolgd die je hebben voorbereid op een togaberoep (advocaat, officier van justitie of rechter). Bij de keuze voor je vakken is het dus belangrijk om daar op te letten!
Stap 2:
Advocaat-stage en beëdiging
Advocaat-stage: Meer dan alleen meekijken
Na het behalen van je meestertitel, moet je gaan solliciteren binnen de advocatuur. Je gaat op zoek naar een zogenaamde “advocaat-stage”.
Anders dan de naam van de functie doet vermoeden, kijk je tijdens je advocaat-stage niet alleen mee met een advocaat. Aan het begin van je advocaat-stage word je namelijk beëdigd als advocaat, waarmee je wordt ingeschreven op het Tableau (de lijst met advocaten die gerechtigd zijn om het vak uit te oefenen). Je hebt daarmee precies dezelfde rechten en plichten als alle andere advocaten in Nederland. Je mag zelf zaken aannemen, je kunt pleiten in de rechtszaal en je kan door de tuchtrechter op je vingers worden getikt als je iets verkeerd doet.
Supervisie
Wel is je inschrijving als advocaat voorwaardelijk. Je moet namelijk tijdens je advocaat-stage, die drie jaar duurt, onder supervisie van een ervaren advocaat (je patroon) het vak leren. Die supervisie verandert vaak wel door de loop van de jaren. In het begin van mijn advocaat-stage controleerde mijn patroon al mijn brieven en processtukken, terwijl hij mij vanaf ongeveer het derde jaar alleen hielp als ik daarom vroeg.
Stap 3:
Beroepsopleiding Advocatuur
Opleidingsverplichting
Naast dat je onder toezicht je werk uitvoert, moet je tijdens je advocaat-stage ook nog de Beroepsopleiding Advocatuur afronden. Deze opleiding heeft als doel om je te vormen tot een zelfstandige en deskundige advocaat.
Inhoud van de opleiding
Je volgt allerlei inhoudelijke vakken en algemene vakken (bijvoorbeeld gericht op vaardigheden en Beroepsattitudie- en ethiek). Verder maak je huiswerk, krijg je een mentor en sluit je vakken af met tentamens. Haal je de opleiding niet, dan word je geschrapt als advocaat en moet je dus stoppen met je werk.
Stap 4:
Advocaat
Onvoorwaardelijke inschrijving
Rond je binnen drie jaar je stage én de Beroepsopleiding met succes af, dan ben je vanaf dat moment onvoorwaardelijk ingeschreven op het tableau. Het woord “stagiair(e)” komt te vervallen en je kunt alleen nog in extreme gevallen door de tuchtrechter geschrapt worden als advocaat (denk aan Bram Moszkowicz).
Zelfstandig advocaat
Verder mag je nu zonder toezicht van je patroon je werk uitvoeren en - als je dat wilt - je eigen advocatenkantoor starten. Na eerst enkele jaren als advocaat te hebben gewerkt, heb ik dat laatste in oktober 2020 gedaan!